Jednym z nieodzownych elementów systemów szpitalnych jest sieć gazów medycznych. Wymaga precyzji i doskonałego planowania, a montowana jest dopiero po wykonaniu innych systemów sanitarnych, w tym wentylacji i klimatyzacji. W Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu zaprojektowano instalację dla tlenu, podtlenku azotu, próżni, sprężonego powietrza medycznego (5 barów i 8 barów) i technicznego oraz dwutlenku węgla.
O ile powszechnie wiadomo, że tlen jest gazem medycznym bardzo często wykorzystywanym w różnych przypadkach, zwłaszcza podczas operacji czy akcji ratujących życie, o tyle zastosowanie np. podtlenku azotu czy dwutlenku węgla nie jest już dla pacjentów tak oczywiste. Najkrócej rzecz ujmując, pierwszy z nich wykorzystywany jest jako środek znieczulający i przeciwbólowy, a także jako środek przyspieszający działanie wziewnych leków znieczulających przy zabiegach operacyjnych. Dwutlenek węgla stosowany jest natomiast najczęściej podczas mało inwazyjnych operacji, jak m.in. laparoskopia, endoskopia czy artroskopia, do powiększania i stabilizowania jam ciała dla lepszej widoczności pola operacyjnego. Podstawowym zadaniem próżni jest odsysanie płynów ustrojowych z organizmu pacjenta, ale także oczyszczanie i zamykanie ran, czyszczenie płuc i żołądka. Sprężone powietrze służy jako napęd dla wielu urządzeń medycznych, np. stomatologicznych, ale jest przede wszystkim wykorzystywane w terapii oddechowej, wspomagając oddychanie za pomocą respiratorów.
Wykonanie odpowiedniej instalacji gazów medycznych na terenie jednostki leczniczej jest zatem warunkiem nieodzownym do prawidłowego jej funkcjonowania.
Bielańska sieć gazów medycznych nabiera już ostatecznych kształtów. Próżnia i sprężone powietrze pochodzą z maszynowni sprężonego powietrza i maszynowni pomp próżniowych zlokalizowanych w pomieszczeniach technicznych na poziomie -1 w budynkach szpitalnych; tlen, podtlenek azotu i dwutlenek węgla są gromadzone w rozprężalni gazów medycznych, skąd, po zredukowaniu ciśnienia, przesyłane są miedzianymi rurami w odpowiednich osłonach poprzez kanał techniczny do piwnic budynków, gdzie znajdują się główne rozprowadzenia gazów. Instalacje w każdym z budynków przebiegają w pionach, w specjalnych szachtach, do skrzynek zaworowo-informacyjnych umieszczonych w miejscach łatwo dostępnych dla personelu medycznego (np. w punktach pielęgniarskich, pomieszczeniach przygotowania pielęgniarek), gdzie możliwa jest kontrola parametrów przesyłanych gazów. Ze skrzynek gazy przesyłane są, najczęściej w świetle sufitów podwieszanych, do poszczególnych punktów poboru, czyli miejsc, gdzie wymagany jest dostęp do gazów. Warto zauważyć, że nie każda sala, w której są punkty poboru, wymaga instalacji kompletu gazów. Podczas gdy sale operacyjne powinny mieć dostęp do każdego rodzaju gazu, sale pooperacyjne i sale pacjentów nie wymagają np. dwutlenku węgla czy sprężonego powietrza technicznego.
Punktem wyjściowym dla instalacji tlenu, podtlenku azotu i dwutlenku węgla jest szpitalna rozprężalnia gazów medycznych, która mieści się przy wjeździe na teren szpitala, tuż za portiernią. Stamtąd rozprężone już gazy wędrują do kanału technicznego, i dalej, do poszczególnych budynków. W rozprężalni, w odrębnym pomieszczeniu znajdą się także odpowiednie rezerwy w postaci baterii butli o pojemności 40 dm3 i ciśnieniu 150 barów: 2 baterie po 20 butli w przypadku tlenu, 2 baterie po 10 butli podtlenku azotu i 2 baterie po 5 butli dwutlenku węgla. Pod tym względem pacjenci bielańskiego szpitala mogą czuć się bezpiecznie.
Należy zauważyć, że instalacja gazów medycznych, poczynając od butli, reduktorów, przez rurociągi, zawory, tablice i skrzynki, po panele w salach ma status wyrobu medycznego i jest certyfikowana jako całość.
